Jak zdrowo odżywiać się w ciąży
"Zdrowie matki, a także sposób odżywiania kobiety w okresie poprzedzającym ciążę i podczas jej trwania oraz sposób
odżywiania niemowlęcia są ważne dla zapobiegania chorobom cywilizacyjnym w ciągu całego późniejszego życia człowieka".
Światowa Organizacja Zdrowia,2004
Zarówno przed ciążą jak i w trakcie jej trwania ważne jest prawidłowe odżywianie, które zapewni prawidłowy przebieg ciąży i optymalny rozwój dziecka. Do najważniejszych elementów zdrowego żywienia ciężarnej należy z jednej strony pełne pokrycie zapotrzebowania na energię, białko, witaminy, składniki mineralne i niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, a z drugiej strony unikanie nadmiernego spożycia pokarmów. Żywienie kobiet w ciąży wymaga umiejętnego doboru produktów zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym. W okresie poprzedzającym ciążę podstawowe znaczenie ma prawidłowa masa ciała przyszłej matki. Zarówno niedobory pokarmowe, jak i nadmierne żywienie mogą mieć negatywny wpływ na płód i przebieg ciąży. Kobiety mające przed ciążą niedowagę częściej rodzą dzieci z małą masą urodzeniową (poniżej 2500g), a umieralność okołoporodowa dzieci jest częstsza niż u kobiet o prawidłowej masie ciała. Należy pamiętać ,że również nadwaga i nadmierny przyrost masy ciała podczas ciąży mogą mieć niekorzystne skutki zarówno dla matki jak i dziecka. Nadmiar masy ciała matki zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy ciężarnych, stanu przedrzucawkowego, przedwczesnego porodu, konieczności wykonania cięcia cesarskiego, krwotoku po porodzie, infekcji dróg rodnych, infekcji rany poporodowej, a także urodzenia zbyt dużego dziecka (powyżej 4000g). Kobiety ciężarne z nadwagą powinny zatem unikać nadmiernego przyrostu masy ciała podczas ciąży. Odżywianie matki programuje płód do przyszłego rozwoju dziecka. Negatywny wpływ na "programowanie płodu" może mieć: nieprawidłowe żywienie lub zaburzenia wchłaniania, zmniejszony przepływ łożyskowy, nieprawidłowa funkcja ukł. krążenia płodu, zaburzenia czynności bariery łożyskowej.
Zalecany przyrost masy ciała w kolejnych trymestrach ciąży wg Institute of Medicine:
BMI przed ciążą |
I trymestr |
II i III trymestr |
<19,8 |
2,3 kg |
0,5kg / tydzień |
19,8-26 |
1,6 kg |
0,4kg/ tydzień |
>26 |
1kg |
0,3kg/ tydzień |
Masa ciała matki przed i przyrost w trakcie ciąży:
Na wielkość przyrostu masy ciała w ciąży składają się następujące elementy:
- . dziecko 3000 - 4000g
- . piersi 500 - 1000g
- . krew 2000 - 2500g
- . płyny ustrojowe inne niż krew 500 - 1000g
- . tkanka tłuszczowa 2500 - 3500g
- . tkanka tłuszczowa 2500 - 3500g
- . łożysko 500 - 1500g
- . płyn owodniowy 1000 - 150
Białko jest podstawowym składnikiem pokarmowym w żywieniu kobiety ciężarnej. Jest niezbędne do budowania tkanek zarówno płodu jak i łożyska, oraz powiększającej się macicy, a także do wytwarzania białek matczynej krwi.
Tłuszcz powinien stanowić 30% zapotrzebowania energetycznego. W tym do 10% kwasy tłuszczowe nasycone. Należy zwiększyć zapotrzebowanie na nienasycone kwasy tłuszczowe do 6-8%. Kwasy tłuszczowe wielonienasycone dzielimy na omega-6 (olej słonecznikowy, sojowy) i omega-3 (ryby morskie).
Kwas foliowy czyli folacyna to jedna z najważniejszych witamin dla prawidłowego rozwoju płodu. Bierze ona udział w wytwarzaniu kwasów nukleinowych, wewnątrzkomórkowych substancji niezbędnych dla prawidłowego podziału komórek rosnącego płodu.
Witaminy antyoksydacyjne, tj witaminy E,C i beta-karoten, stanowią ważny system ochrony przed działaniem wolnych rodników tlenowych, które powstają w procesach przemiany materii i niekorzystnie wpływają na zdrowie przez uszkadzanie struktur biologicznych organizmu.
Wapń jest niezbędny do prawidłowego metabolizmu kości i zębów .Odgrywa ważna rolę w profilaktyce osteoporozy, utrzymuje prawidłowe ciśnienie krwi oraz zwiększa odporność organizmu na powstanie nowotworów jelita grubego.
Żelazo odgrywa podstawowa rolę w prawidłowym wytwarzaniu hemoglobiny, niezbędnej do transportu tlenu z płuc do tkanek. Odpowiednia ilość żelaza w trakcie ciąży ma znaczenie dla prawidłowego wytwarzania krwi przez płód. Niedobór żelaza prowadzi do niedokrwistości. O niedokrwistości możemy mówić gdy poziom żelaza jest po niżej 11g/dl.
źródło : " Żywienie kobiet w ciąży ", Wydawnictwo Lekarskie PZWL.